Σάββατο 7 Απριλίου 2012

"Sam Hall"



 

Από την νουβέλα του Poul Anderson "Sam Hall", που μετέφρασε ο Μάκης Βαϊνάς εκεί κάπου στο κολασμένο '89 : 

"Τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ - είναι Σαμ Χωλ. 
Ναι, τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ - είναι Σαμ Χωλ. 
Τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ 
και σε μισώ μ' όλη τη δύναμη της ψυχής μου. 
Ναι σε μισώ μ' όλη τη δύναμη της ψυχής μου 
ανάθεμα τα μάτια σου. 

Ω, λένε πως σκότωσα έναν άνθρωπο, έτσι λένε. 
Ναι, λένε πως σκότωσα έναν άνθρωπο, έτσι λένε. 
Τον χτύπησα στο κεφάλι 
και τον άφησα ξερό. 
Ναι, τον άφησα ξερό, πανάθεμα τα μάτια του. 

Το σκοινί μου περνάνε στο λαιμό, 
το σκοινί μου περνάνε στο λαιμό, 
κι οι μπάσταρδοι από κάτω, 
φωνάζουν : "Σαμ, στο λέγαμε αυτό". 
Φωνάζουν : "Σαμ, στο λέγαμε αυτό", 
πανάθεμα τα μάτια τους. 

Ήρθε και ο παπάς, ναι ήρθε και ο παπάς. 
Ήρθε και ο σερίφης, ναι ήρθε και ο σερίφης. 
Κι η Νέλλυ μου, ντυμένη στα γαλάζια, έλεγε : 
"Σώνονται οι θλιβερές σου μέρες. 
Τώρα, ξέρω πως είχες δίκιο, πανάθεμα τα μάτια σου". 

Τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ - είναι Σαμ Χωλ. 
Ναι, τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ - είναι Σαμ Χωλ. 
Τ' όνομά μου είναι Σαμ Χωλ. 
Και τώρα, ζω στον ουρανό, 
ναι ζω στον ουρανό, 
ανάθεμα τα μάτια σας". 

"... 
Οι διανοούμενοι, διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για την Αμερικανοποίηση της Ευρώπης, τη συντριβή του πολιτισμού μπροστά στην μηχανοποιημένη βαρβαρότητα της Κόκα - Κόλα, της διαφήμισης, των αυτοκινήτων, της τσίχλας, των πλαστικών. 
Κανείς τους δεν διαμαρτύρεται για την Ευρωποίηση της Αμερικής : τον κυβερνητικό έλεγχο, τις στρατιωτικές κάστες, τη γραφειοκρατία, τη Μυστική Αστυνομία, τον εθνικισμό και τις φυλετικές διακρίσεις. 
... 
Οι λαοί, δεν εκτιμούν την ελευθερία τους, μέχρι να την χάσουν. 
Ήταν πάντα πρόθυμοι να πουλήσουν τα δικαιώματά τους. Αν και ίσως όλη τους η συμπεριφορά να οφείλεται, στο ότι μη έχοντας μάθει να σκέπτονται δεν μπορούσαν να δουν πέρα από την δημαγωγία και να φανταστούν τις απώτατες συνέπειες των προσδοκιών τους. 
... 
Αυτό, είναι το τέλος του Σαμ Χωλ. Θα πάει να αναπαυθεί σε κάποια Βαλχάλα για τους μεγάλους μυθικούς ήρωες. Θα καυγαδίζει με τον Σέρλοκ Χόλμς, θα τα βάζει με τον βασιλιά Αρθούρο και θα γίνει φίλος με τον Λονγκ Τζων Σίλβερ. 
... 
Δυστυχώς, το φινάλε του τραγουδιού δεν λέει την αλήθεια. 
Ο Σαμ Χωλ, ποτέ του δεν ήταν ευχαριστημένος". 

Στο χέρι και την σκέψη ενός εκάστου είναι ο φιλοσοφικός - και όχι μόνον - προβληματισμός, για την οργή που γεννάται τούτες τις ημέρες μας στην Ελλάδα. 
Επίσης και η ανάληψη της ευθύνης για τον εάν θα κατευθυνθεί σε δημιουργική έκρηξη ή στην παραγωγή μιας ατελέσφορης για τον πληθυσμό αν και ανέξοδης για όσους την καλλιεργούν ψευδοεπαναστατικής ρήξης της κοινωνικής συνοχής' και της συνακόλουθης αποτελμάτωσης που θα έχει ως φυσική συνέπεια... 


Και το σχόλιο μιας φίλης :

Δεν είναι οι ίδιοι στίχοι, αλλά άλλη παραλλαγή της γνωστής μπαλάντας. 

http://www.youtube.com/watch?v=VEVuCScy8EM 

Αλλά την ίδια ιστορία περιγράφει.
Του περιθωριακού ανθρώπου, που από γέννηση μέχρι εφηβεία και από άνδρωση μέχρι ότι λογιαζόταν τότε για μέση ηλικία, έζησε μέσα στην φτώχεια, την απελπισία, τον εξευτελισμό, την ανάγκη της επιβίωσης και την ροπή στο θάνατο.
Κα - ω ναι - όλη την οργή και το μίσος και την αγριότητα που γεννούσαν οι συνθήκες της ζωής του.
Σε ένα τόπο όπου η βαθιά θρησκευτικότητα - και πόσο καταλαβαίνω το δόγμα του - έκανε το λόγο του παπά εντολή απαρασάλευτη' και ο λόγος του παπά συνιστούσε υπομονή και εγκαρτέρηση στην αθλιότητα.
Σε μια εποχή, όπου η εναντίωση στην κρατούσα εξουσία συναντούσε συχνά την προδοσία και την συναλλαγή μαζί της των ίδιων των "ηγετών" που ξεσήκωναν τους απελπισμένους, μέχρι να πάρουν αυτό που ήθελαν και να τους ρίξουν στους λύκους' ή ακόμα και να εγκατασταθούν οι ίδιοι σαν εξουσιαστές πάνω από τα κεφάλια τους.
Του ανθρώπου που τελικά καταφεύγει στον μόνο τρόπο έκφρασης που του μένει:
Την άφθονη, ανέλεγκτη, αγνή, απροσχημάτιστη και απλόχερη βία.
Και να καταλάβουμε κάτι:
Είναι διαφορετικό να προειδοποιείς τους κρατούντες ότι αυτή η βία είναι έτοιμη να ξεσπάσει επάνω σε δίκαιους και άδικους, ώστε αν τους μένει ίχνος φρόνησης να τα μαζεύουν και να φεύγουν, και άλλο να την καλλιεργείς και να την ποτίζεις και να την φουντώνεις μέχρι να εκραγεί.
Γιατί συνήθως δεν λειτουργεί μετά λυτρωτικά και καθαρτικά, αλλά σε βάρος των πιο εύκολων και πρόχειρων θυμάτων, αυτών των ανθρώπων που βρίσκονται στον άμεσο περίγυρο των εξεγερμένων και κανονικά είναι στην ίδια άθλια μοίρα μαζί τους.
Και φέρνει σαν αποτέλεσμα ακόμα πιο άγρια - και αιτιολογημένη πια από την ίδια - καταπίεση, είτε από τους ως τότε κρατούντες, είτε από εκείνους που τους αντικαθιστούν και αποδείχνονται χειρότεροι, είτε το πιο συνηθισμένο από έναν καινούργιο εξουσιαστικό συνασπισμό των δυό τους...