Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΣΗ Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
grousis@ath.forthnet.gr
Κάθε χρόνο η περίοδος των εορτών του Πάσχα στέκεται η αφορμή για συχνές αναφορές στην προσωπικότητα του Ιησού και των μαθητών του.
Ταυτόχρονα, όμως, αποφεύγεται συστηματικά κάθε αναφορά στο χαρακτήρα των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων. Αυτή η αποσιώπηση κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. Στην πραγματικότητα στοχεύει να συγκαλύψει την άβυσσο που χωρίζει αυτές τις κοινότητες από τη σημερινή Εκκλησία, την ταγμένη με το μέρος των κυρίαρχων, μια Εκκλησία με τεράστια περιουσία και επιχειρηματικές δραστηριότητες(1), γραφειοκρατικά δομημένη, με ηγέτες των οποίων η χλιδή προκαλεί.
Ας υπενθυμίσουμε λοιπόν σύντομα αυτά τα χαρακτηριστικά των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων(2).
Το πρώτο, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Ενγκελς, ήταν ότι αυτές εναντιώνονταν και μάχονταν την τότε κυρίαρχη τάξη πραγμάτων(3), και ευελπιστούσαν ότι αυτή θα ανατραπεί σε τούτον, ή έστω στον άλλο κόσμο.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό τους ήταν ο προλεταριακός τους χαρακτήρας. Οπως υπογραμμίζει και ο Παύλος στην Πρώτη του Επιστολή προς Κορινθίους, επρόκειτο για κοινότητες φτωχών, αμόρφωτων κυρίως ελεύθερων προλεταρίων των πόλεων. Στην κοινότητα δεν εκπροσωπούνταν, αρχικά, ούτε ο πλούτος ούτε η μόρφωση.
Ενα τρίτο χαρακτηριστικό, που άλλωστε συνδέεται με το προηγούμενο, ήταν το βαθύτατο ταξικό μίσος που είχαν τα μέλη της κοινότητας ενάντια στους πλούσιους, και ενάντια στον πλούτο καθαυτό. Αυτό το μίσος φαίνεται ξεκάθαρα στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο όπου διατυπώνεται ότι «ευκολότερο είναι να περάσει κάμηλος από τρύπα βελόνας παρά πλούσιος να εισέλθει στην βασιλεία του Θεού» (18, στίχος 25). Περιγράφεται ακόμη στην Επί του όρους Ομιλία (6, στίχος 20) όπου αναφέρεται το περίφημο «μακάριοι σεις οι πτωχοί διότι υμετέρα είναι η βασιλεία του Θεού» (το οποίο αναθεωρήθηκε αργότερα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και μετατράπηκε τεχνηέντως σε «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»).
Ενα τέταρτο χαρακτηριστικό ήταν η κομμουνιστική αρχή συγκρότησης της κοινότητας. Αποτελούσε απαίτηση τα μέλη της να δίνουν όλα όσα έχουν(4), και όλοι να έχουν τα πάντα κοινά, ενώ η κοινότητα διένειμε τα καταναλωτικά αγαθά με βάση την κομμουνιστική αρχή «στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» (Πράξεις 4, στίχος 32...) Βεβαίως, ο κομμουνισμός αυτός δεν επεκτείνονταν ούτε στην παραγωγή, ούτε σε μια μόνιμη κοινοβιακή ζωή, αλλά περιορίζονταν κυρίως στη μορφή των διαρκών κοινών γευμάτων. Αλλα χαρακτηριστικά ήταν η περιφρόνηση προς την κλασική μορφή οικογένειας και το γάμο και η σύμφωνη με τον Πλάτωνα αντίληψη περί κοινότητας των γυναικών και περί δυνατότητας σύναψης ελεύθερων σχέσεων (βλέπε σχέση Αποστόλου Παύλου με Θέκλα). Ολα αυτά είναι βέβαιο ότι απέρρεαν από την άρνηση ύπαρξης ιδιωτικής ιδιοκτησίας (δική μου γυναίκα, δικό μου παιδί, δικιά μου οικογένεια εκτός κοινότητας...)
Η βαθμιαία ταξική διάβρωση της κοινότητας με την είσοδο σε αυτήν των πλουσίων, οπότε και άρχισαν να αναθεωρούνται οι πρώτες κομμουνιστικές της αρχές, η διαμόρφωση μιας χριστιανικής «αριστοκρατίας» από αποστόλους, προφήτες και δασκάλους, οι οποίοι άρχισαν να εκμεταλλεύονται την κοινότητα, και τέλος η βαθμιαία μετατροπή των επισκόπων από απλούς διαχειριστές των οικονομικών της κοινότητας, σε απόλυτα αφεντικά της, είναι οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην κατάπτωση αυτού του πρώτου χριστιανικού κομμουνισμού.
Τελικά, η «νικηφόρα Χριστιανική κοινότητα κατάντησε από κάθε άποψη ακριβώς ο αντίποδας της κοινότητας εκείνης που πριν είχαν ιδρύσει οι φτωχοί ψαράδες και αγρότες της Γαλιλαίας και οι προλετάριοι της Ιερουσαλήμ. Και ο σταυρωμένος Μεσσίας έγινε το πιο σίγουρο στήριγμα της αποσυντεθειμένης και κακόφημης εκείνης κοινωνίας, που η Μεσσιανική κοινότητα, τόσο ήθελε να την καταστρέψει από τα συθέμελα της»(5).
(1) Μόνον στην Ιταλία, η Εκκλησία διαθέτει περί τα 100.000 ακίνητα συνολικής αξίας 8-9 δισ. ευρώ, ενώ το Βατικανό θεωρείται ο βασικός αποδέκτης του βρόμικου ιταλικού χρήματος και ένα από τα πιο σημαντικά κράτη ξεπλύματος χρήματος. Οσο για την αξία της δικής μας εκκλησιαστικής περιουσίας, αν και αυτή σκοπίμως συσκοτίζεται από την ίδια την Εκκλησία, εκτιμάται ότι είναι πολλά δισ. ευρώ (γη, 1.300.000 στρέματα, βλέπε «Ελευθεροτυπία» 8/5/99, ακίνητα, μετοχές, καταθέσεις, τίτλοι Δημοσίου, ενοίκια...).
(2) Μεταξύ άλλων, για μια επιστημονική αν και γλαφυρή ανάλυση αυτών των αρχικών χαρακτηριστικών και της συντηρητικής μετεξέλιξης της πρώτης κοινότητας, βλέπε το έξοχο κλασικό βιβλίο του Καρλ Κάουτσκυ «Η καταγωγή του Χριστιανισμού», Εκδόσεις «Αναγνωστίδης», σελ. 355 και επόμενες. Ακόμη, Γιάννη Κορδάτου «Αρχαίες Θρησκείες και Χριστιανισμός». Εκδόσεις «Μπουκουμάνη», σελίδες 257 και επόμενες.
(3) Βλέπε σχετικά και Engels, «On the history of Early Christianity», in Κ. Marx, Fr. Engels, «Collected Works», Volume 27, σελίδες 445 και επόμενες.
(4) Μάλιστα, όσοι όπως ο Ανανίας και η Σαπφείρα παραβίασαν αυτόν τον κανόνα (κράτησαν μερικά από τα χρήματα τους) τιμωρούνταν ακόμη και με θάνατο.
(5) Καρλ Κάουτσκυ, «Η καταγωγή του Χριστιανισμού» ό.π., σελίδα 497.
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=150140
grousis@ath.forthnet.gr
Κάθε χρόνο η περίοδος των εορτών του Πάσχα στέκεται η αφορμή για συχνές αναφορές στην προσωπικότητα του Ιησού και των μαθητών του.
Ταυτόχρονα, όμως, αποφεύγεται συστηματικά κάθε αναφορά στο χαρακτήρα των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων. Αυτή η αποσιώπηση κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. Στην πραγματικότητα στοχεύει να συγκαλύψει την άβυσσο που χωρίζει αυτές τις κοινότητες από τη σημερινή Εκκλησία, την ταγμένη με το μέρος των κυρίαρχων, μια Εκκλησία με τεράστια περιουσία και επιχειρηματικές δραστηριότητες(1), γραφειοκρατικά δομημένη, με ηγέτες των οποίων η χλιδή προκαλεί.
Ας υπενθυμίσουμε λοιπόν σύντομα αυτά τα χαρακτηριστικά των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων(2).
Το πρώτο, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Ενγκελς, ήταν ότι αυτές εναντιώνονταν και μάχονταν την τότε κυρίαρχη τάξη πραγμάτων(3), και ευελπιστούσαν ότι αυτή θα ανατραπεί σε τούτον, ή έστω στον άλλο κόσμο.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό τους ήταν ο προλεταριακός τους χαρακτήρας. Οπως υπογραμμίζει και ο Παύλος στην Πρώτη του Επιστολή προς Κορινθίους, επρόκειτο για κοινότητες φτωχών, αμόρφωτων κυρίως ελεύθερων προλεταρίων των πόλεων. Στην κοινότητα δεν εκπροσωπούνταν, αρχικά, ούτε ο πλούτος ούτε η μόρφωση.
Ενα τρίτο χαρακτηριστικό, που άλλωστε συνδέεται με το προηγούμενο, ήταν το βαθύτατο ταξικό μίσος που είχαν τα μέλη της κοινότητας ενάντια στους πλούσιους, και ενάντια στον πλούτο καθαυτό. Αυτό το μίσος φαίνεται ξεκάθαρα στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο όπου διατυπώνεται ότι «ευκολότερο είναι να περάσει κάμηλος από τρύπα βελόνας παρά πλούσιος να εισέλθει στην βασιλεία του Θεού» (18, στίχος 25). Περιγράφεται ακόμη στην Επί του όρους Ομιλία (6, στίχος 20) όπου αναφέρεται το περίφημο «μακάριοι σεις οι πτωχοί διότι υμετέρα είναι η βασιλεία του Θεού» (το οποίο αναθεωρήθηκε αργότερα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και μετατράπηκε τεχνηέντως σε «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»).
Ενα τέταρτο χαρακτηριστικό ήταν η κομμουνιστική αρχή συγκρότησης της κοινότητας. Αποτελούσε απαίτηση τα μέλη της να δίνουν όλα όσα έχουν(4), και όλοι να έχουν τα πάντα κοινά, ενώ η κοινότητα διένειμε τα καταναλωτικά αγαθά με βάση την κομμουνιστική αρχή «στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» (Πράξεις 4, στίχος 32...) Βεβαίως, ο κομμουνισμός αυτός δεν επεκτείνονταν ούτε στην παραγωγή, ούτε σε μια μόνιμη κοινοβιακή ζωή, αλλά περιορίζονταν κυρίως στη μορφή των διαρκών κοινών γευμάτων. Αλλα χαρακτηριστικά ήταν η περιφρόνηση προς την κλασική μορφή οικογένειας και το γάμο και η σύμφωνη με τον Πλάτωνα αντίληψη περί κοινότητας των γυναικών και περί δυνατότητας σύναψης ελεύθερων σχέσεων (βλέπε σχέση Αποστόλου Παύλου με Θέκλα). Ολα αυτά είναι βέβαιο ότι απέρρεαν από την άρνηση ύπαρξης ιδιωτικής ιδιοκτησίας (δική μου γυναίκα, δικό μου παιδί, δικιά μου οικογένεια εκτός κοινότητας...)
Η βαθμιαία ταξική διάβρωση της κοινότητας με την είσοδο σε αυτήν των πλουσίων, οπότε και άρχισαν να αναθεωρούνται οι πρώτες κομμουνιστικές της αρχές, η διαμόρφωση μιας χριστιανικής «αριστοκρατίας» από αποστόλους, προφήτες και δασκάλους, οι οποίοι άρχισαν να εκμεταλλεύονται την κοινότητα, και τέλος η βαθμιαία μετατροπή των επισκόπων από απλούς διαχειριστές των οικονομικών της κοινότητας, σε απόλυτα αφεντικά της, είναι οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην κατάπτωση αυτού του πρώτου χριστιανικού κομμουνισμού.
Τελικά, η «νικηφόρα Χριστιανική κοινότητα κατάντησε από κάθε άποψη ακριβώς ο αντίποδας της κοινότητας εκείνης που πριν είχαν ιδρύσει οι φτωχοί ψαράδες και αγρότες της Γαλιλαίας και οι προλετάριοι της Ιερουσαλήμ. Και ο σταυρωμένος Μεσσίας έγινε το πιο σίγουρο στήριγμα της αποσυντεθειμένης και κακόφημης εκείνης κοινωνίας, που η Μεσσιανική κοινότητα, τόσο ήθελε να την καταστρέψει από τα συθέμελα της»(5).
(1) Μόνον στην Ιταλία, η Εκκλησία διαθέτει περί τα 100.000 ακίνητα συνολικής αξίας 8-9 δισ. ευρώ, ενώ το Βατικανό θεωρείται ο βασικός αποδέκτης του βρόμικου ιταλικού χρήματος και ένα από τα πιο σημαντικά κράτη ξεπλύματος χρήματος. Οσο για την αξία της δικής μας εκκλησιαστικής περιουσίας, αν και αυτή σκοπίμως συσκοτίζεται από την ίδια την Εκκλησία, εκτιμάται ότι είναι πολλά δισ. ευρώ (γη, 1.300.000 στρέματα, βλέπε «Ελευθεροτυπία» 8/5/99, ακίνητα, μετοχές, καταθέσεις, τίτλοι Δημοσίου, ενοίκια...).
(2) Μεταξύ άλλων, για μια επιστημονική αν και γλαφυρή ανάλυση αυτών των αρχικών χαρακτηριστικών και της συντηρητικής μετεξέλιξης της πρώτης κοινότητας, βλέπε το έξοχο κλασικό βιβλίο του Καρλ Κάουτσκυ «Η καταγωγή του Χριστιανισμού», Εκδόσεις «Αναγνωστίδης», σελ. 355 και επόμενες. Ακόμη, Γιάννη Κορδάτου «Αρχαίες Θρησκείες και Χριστιανισμός». Εκδόσεις «Μπουκουμάνη», σελίδες 257 και επόμενες.
(3) Βλέπε σχετικά και Engels, «On the history of Early Christianity», in Κ. Marx, Fr. Engels, «Collected Works», Volume 27, σελίδες 445 και επόμενες.
(4) Μάλιστα, όσοι όπως ο Ανανίας και η Σαπφείρα παραβίασαν αυτόν τον κανόνα (κράτησαν μερικά από τα χρήματα τους) τιμωρούνταν ακόμη και με θάνατο.
(5) Καρλ Κάουτσκυ, «Η καταγωγή του Χριστιανισμού» ό.π., σελίδα 497.
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=150140
Απάντηση της υποφαινόμενης:
Για να είμαι ειλικρινής, στη διάρκεια των σπουδών μου τον κο Ρούση δεν έτυχε να τον ακούσω. (Καθόλου περίεργο. Με την εκπαιδευτική ασυδοσία που υπάρχει δεν ακούγαμε ούτε για καθηγητές της ίδιας της δικής μας σχολής). Κατέφυγα λοιπόν στην Βικιπαίδεια για να βρω κάτι σχετικά. Βρήκα ένα άρθρο γραμμένο μάλλον από τον ίδιο, αφού θυμίζει ιδιαίτερα βιογραφικό που υποβάλλει κάποιος για να προσληφθεί κάπου. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%A1%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B7%CF%82
Ε, τι να κάνουμε, ειλικρινά πάλι σέβομαι τους πολιτικούς αγώνες του κου Ρούση και την συνεισφορά του στην πολιτική σκέψη του χώρου στον οποίο ανήκει.
Αλλά δεν βρήκα καμμιά συμβολή σε κάποια συνολικότερη επιστημονική έρευνα ή εργασία, καμμιά δουλειά του που να ξεφεύγει από την υπηρέτηση μιας προεπιλεγμένης πολιτικής πρακτικής.
Τίποτε που θα του έδινε κάποιο κύρος στην υποστήριξη απόψεων, ως συμπερασμάτων από κάποια έρευνα και όχι όπως φαίνεται σαν προαποφασισμένων κατευθύνσεων για τις οποίες αναζητούνται εκ των υστέρων αιτιολογήσεις.
Το συγκεκριμένο άρθρο είναι εξ ολοκλήρου ένα κείμενο τέτοιας "πολεμικής" αντίληψης της επιστημονικής έρευνας' και άρα κατά τεκμήριο αναξιόπιστο, ακόμη και εάν περιείχε κάποια ορθά στοιχεία. Τα οποία όμως, δεν φαίνεται καν να περιέχει.
Και για να μην το πάρω τώρα παράγραφο με παράγραφο, θα σταθώ σε μια μόνο από τις πιο χρακτηριστικές:
Δεν κουβαλάει κουκουβάγιες στο δοξασμένο μας άστυ, ο κος καθηγητής, αναπαράγοντας απλά και αποδίδοντας στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες, τα χαρακτηριστικά των Εσσαίων από τους οποίους καταγόταν το πολιτικοθρησκευτικό κόμμα των Ζηλωτών, διάσπαση του οποίου ιδιαίτερα επιτυχημένη υπήρξε το Χριστιανικό κίνημα;
Και μάλιστα με τα πιο απεχθή χαρακτηριστικά, τα οποία αιώνες τώρα επαναλαμβάνονται στην Ιστορία:
_Την απαλλοτρίωση του προϊόντος του προσωπικού μόχθου του προσηλυτισμένου, για τον "Σκοπό". Κάτι που κάνουν ας πούμε οι Ευαγγελιστές ιεροκήρυκες στις ΗΠΑ, απειλώντας με τη φωτιά τις Κόλασης όσους δεν δίνουν όχι μόνο τον Οβολό τους, αλλά και την περιουσία τους ολόκληρη. Και σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό οι διάφορες πολιτικοθρησκευτικές σέχτες, που έχουν επεκταθεί σε ολόκληρο τον κόσμο.
_Την απειλή - και πολύ συχνά εφαρμογή - ακραίων μέτρων επιβολής, όπως ο αποκλεισμός από την κοινότητα, που φτάνει στην εφαρμογή σωματικών ποινών και μέχρι και την φυσική εξόντωση καθένα που εκφράζει γνώμη έστω και λίγο διαφορετική από εκείνη της κάθε φορά ηγεσίας. Νομίζω ότι ο ίδιος ο κος καθηγητής δίνει ένα παράδειγμα στην τέταρτη σημείωσή του, και αυτού ακριβώς του παραδείγματος επιβίωση υπήρξαν πρακτικές όπως οι ληστείες του Στάλιν και η "επαναστατική απαλλοτρίωση" των ημερών μας, αφού αυτή η λογική δεν εφαρμόζεται μόνο στα άμεσα μέλη αλλά και σε κάθε "δυνητικό" μέλος, δηλαδή κάθε μέλος της μελλοντικής "κομμουνιστικής" ή "αναρχικής" κοινωνίας.
_Την επιβολή κανόνων για τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα, αρσενικά ή θηλυκά, θα ρυθμίζουν τις μεταξύ τους σχέσεις. Εδώ, πραγματικά γίνεται ενδιαφέρον το ζήτημα. Γιατί στην πρώτη φάση των χριστιανικών κοινοτήτων μπαίνουν όροι από κοινού "χρήσης" των γυναικών. Σαν να λέμε, όπως μοιράζεται το φαΐ στο τραπέζι και τα υποζύγια στις μεταφορές, το ίδιο ο κάθε άντρας διάλεγε τη γυναίκα που χρειαζόταν για να "αδειάσει", είτε ήθελε αυτή είτε δεν ήθελε. Αντίστοιχα οι πρώτοι "κομμουνιστές" μιλούσαν για "ελεύθερο έρωτα", αλλά πόσο αυτό ήταν κοινή πρακτική και πόσο αντρικό προνόμιο; Τα ιστορικά παραδείγματα που έρχονται πρώτα στο μυαλό, είναι η σχέση του Λένιν με την Κρούπσκαγια και η αντίστοιχη του Μάο με την Τσιανγκ Τσινγκ...
Στη συνέχεια όταν ο χριστιανισμός εδραιώθηκε ως κρατούσα θρησκευτική και πολιτική δύναμη, επέβαλλε τέτοια δεσμά και όρους στον έρωτα που ακόμα και σήμερα μας βασανίζει ο απόηχός τους. Αντίστοιχα, το "κομμουνιστικό" ρεύμα (του κου καθηγητή η ορολογία), όπου επιβλήθηκε και για όσο καιρό κράτησε η κυριαρχία του, μετατράπηκε σε τέτοιο υπέρμαχο της "σταθερότητας των σχέσεων" που μόνο οι πουριτανοί από τους Αμερικανούς θα μπορούσαν να το συναγωνιστούν.
Και για να κλείσω: Δεν είναι κακό να τονίζονται οι ομοιότητες ή οι διαφορές κινημάτων που διαμόρφωσαν την ιστορία.
Απλά, είναι επικίνδυνο για όσες και όσους το αποτολμούν, νομίζοντας ότι θα στηρίξουν την προαποφασισμένη τους άποψη σε προαποφασισμένες ερμηνείες όσων νομίζουν ότι κατέχουν σαν ιστορική γνώση...
Και την εννοώ την ευχή. Είτε από τον Χριστό περιμένετε τη Σωτηρία, είτε από την Ιστορική Αναγκαιότητα...
Για να είμαι ειλικρινής, στη διάρκεια των σπουδών μου τον κο Ρούση δεν έτυχε να τον ακούσω. (Καθόλου περίεργο. Με την εκπαιδευτική ασυδοσία που υπάρχει δεν ακούγαμε ούτε για καθηγητές της ίδιας της δικής μας σχολής). Κατέφυγα λοιπόν στην Βικιπαίδεια για να βρω κάτι σχετικά. Βρήκα ένα άρθρο γραμμένο μάλλον από τον ίδιο, αφού θυμίζει ιδιαίτερα βιογραφικό που υποβάλλει κάποιος για να προσληφθεί κάπου. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%A1%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B7%CF%82
Ε, τι να κάνουμε, ειλικρινά πάλι σέβομαι τους πολιτικούς αγώνες του κου Ρούση και την συνεισφορά του στην πολιτική σκέψη του χώρου στον οποίο ανήκει.
Αλλά δεν βρήκα καμμιά συμβολή σε κάποια συνολικότερη επιστημονική έρευνα ή εργασία, καμμιά δουλειά του που να ξεφεύγει από την υπηρέτηση μιας προεπιλεγμένης πολιτικής πρακτικής.
Τίποτε που θα του έδινε κάποιο κύρος στην υποστήριξη απόψεων, ως συμπερασμάτων από κάποια έρευνα και όχι όπως φαίνεται σαν προαποφασισμένων κατευθύνσεων για τις οποίες αναζητούνται εκ των υστέρων αιτιολογήσεις.
Το συγκεκριμένο άρθρο είναι εξ ολοκλήρου ένα κείμενο τέτοιας "πολεμικής" αντίληψης της επιστημονικής έρευνας' και άρα κατά τεκμήριο αναξιόπιστο, ακόμη και εάν περιείχε κάποια ορθά στοιχεία. Τα οποία όμως, δεν φαίνεται καν να περιέχει.
Και για να μην το πάρω τώρα παράγραφο με παράγραφο, θα σταθώ σε μια μόνο από τις πιο χρακτηριστικές:
| Παράθεση: |
| Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΣΗ Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο grousis@ath.forthnet.gr ... Ενα τέταρτο χαρακτηριστικό ήταν η κομμουνιστική αρχή συγκρότησης της κοινότητας. Αποτελούσε απαίτηση τα μέλη της να δίνουν όλα όσα έχουν(4), και όλοι να έχουν τα πάντα κοινά, ενώ η κοινότητα διένειμε τα καταναλωτικά αγαθά με βάση την κομμουνιστική αρχή «στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» (Πράξεις 4, στίχος 32...) Βεβαίως, ο κομμουνισμός αυτός δεν επεκτείνονταν ούτε στην παραγωγή, ούτε σε μια μόνιμη κοινοβιακή ζωή, αλλά περιορίζονταν κυρίως στη μορφή των διαρκών κοινών γευμάτων. Αλλα χαρακτηριστικά ήταν η περιφρόνηση προς την κλασική μορφή οικογένειας και το γάμο και η σύμφωνη με τον Πλάτωνα αντίληψη περί κοινότητας των γυναικών και περί δυνατότητας σύναψης ελεύθερων σχέσεων (βλέπε σχέση Αποστόλου Παύλου με Θέκλα). Ολα αυτά είναι βέβαιο ότι απέρρεαν από την άρνηση ύπαρξης ιδιωτικής ιδιοκτησίας (δική μου γυναίκα, δικό μου παιδί, δικιά μου οικογένεια εκτός κοινότητας...) ... (4) Μάλιστα, όσοι όπως ο Ανανίας και η Σαπφείρα παραβίασαν αυτόν τον κανόνα (κράτησαν μερικά από τα χρήματα τους) τιμωρούνταν ακόμη και με θάνατο. |
Δεν κουβαλάει κουκουβάγιες στο δοξασμένο μας άστυ, ο κος καθηγητής, αναπαράγοντας απλά και αποδίδοντας στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες, τα χαρακτηριστικά των Εσσαίων από τους οποίους καταγόταν το πολιτικοθρησκευτικό κόμμα των Ζηλωτών, διάσπαση του οποίου ιδιαίτερα επιτυχημένη υπήρξε το Χριστιανικό κίνημα;
Και μάλιστα με τα πιο απεχθή χαρακτηριστικά, τα οποία αιώνες τώρα επαναλαμβάνονται στην Ιστορία:
_Την απαλλοτρίωση του προϊόντος του προσωπικού μόχθου του προσηλυτισμένου, για τον "Σκοπό". Κάτι που κάνουν ας πούμε οι Ευαγγελιστές ιεροκήρυκες στις ΗΠΑ, απειλώντας με τη φωτιά τις Κόλασης όσους δεν δίνουν όχι μόνο τον Οβολό τους, αλλά και την περιουσία τους ολόκληρη. Και σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό οι διάφορες πολιτικοθρησκευτικές σέχτες, που έχουν επεκταθεί σε ολόκληρο τον κόσμο.
_Την απειλή - και πολύ συχνά εφαρμογή - ακραίων μέτρων επιβολής, όπως ο αποκλεισμός από την κοινότητα, που φτάνει στην εφαρμογή σωματικών ποινών και μέχρι και την φυσική εξόντωση καθένα που εκφράζει γνώμη έστω και λίγο διαφορετική από εκείνη της κάθε φορά ηγεσίας. Νομίζω ότι ο ίδιος ο κος καθηγητής δίνει ένα παράδειγμα στην τέταρτη σημείωσή του, και αυτού ακριβώς του παραδείγματος επιβίωση υπήρξαν πρακτικές όπως οι ληστείες του Στάλιν και η "επαναστατική απαλλοτρίωση" των ημερών μας, αφού αυτή η λογική δεν εφαρμόζεται μόνο στα άμεσα μέλη αλλά και σε κάθε "δυνητικό" μέλος, δηλαδή κάθε μέλος της μελλοντικής "κομμουνιστικής" ή "αναρχικής" κοινωνίας.
_Την επιβολή κανόνων για τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα, αρσενικά ή θηλυκά, θα ρυθμίζουν τις μεταξύ τους σχέσεις. Εδώ, πραγματικά γίνεται ενδιαφέρον το ζήτημα. Γιατί στην πρώτη φάση των χριστιανικών κοινοτήτων μπαίνουν όροι από κοινού "χρήσης" των γυναικών. Σαν να λέμε, όπως μοιράζεται το φαΐ στο τραπέζι και τα υποζύγια στις μεταφορές, το ίδιο ο κάθε άντρας διάλεγε τη γυναίκα που χρειαζόταν για να "αδειάσει", είτε ήθελε αυτή είτε δεν ήθελε. Αντίστοιχα οι πρώτοι "κομμουνιστές" μιλούσαν για "ελεύθερο έρωτα", αλλά πόσο αυτό ήταν κοινή πρακτική και πόσο αντρικό προνόμιο; Τα ιστορικά παραδείγματα που έρχονται πρώτα στο μυαλό, είναι η σχέση του Λένιν με την Κρούπσκαγια και η αντίστοιχη του Μάο με την Τσιανγκ Τσινγκ...
Στη συνέχεια όταν ο χριστιανισμός εδραιώθηκε ως κρατούσα θρησκευτική και πολιτική δύναμη, επέβαλλε τέτοια δεσμά και όρους στον έρωτα που ακόμα και σήμερα μας βασανίζει ο απόηχός τους. Αντίστοιχα, το "κομμουνιστικό" ρεύμα (του κου καθηγητή η ορολογία), όπου επιβλήθηκε και για όσο καιρό κράτησε η κυριαρχία του, μετατράπηκε σε τέτοιο υπέρμαχο της "σταθερότητας των σχέσεων" που μόνο οι πουριτανοί από τους Αμερικανούς θα μπορούσαν να το συναγωνιστούν.
Και για να κλείσω: Δεν είναι κακό να τονίζονται οι ομοιότητες ή οι διαφορές κινημάτων που διαμόρφωσαν την ιστορία.
Απλά, είναι επικίνδυνο για όσες και όσους το αποτολμούν, νομίζοντας ότι θα στηρίξουν την προαποφασισμένη τους άποψη σε προαποφασισμένες ερμηνείες όσων νομίζουν ότι κατέχουν σαν ιστορική γνώση...
Και την εννοώ την ευχή. Είτε από τον Χριστό περιμένετε τη Σωτηρία, είτε από την Ιστορική Αναγκαιότητα...
| Παράθεση: |
| Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΣΗ Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο grousis@ath.forthnet.gr Ενα τρίτο χαρακτηριστικό, που άλλωστε συνδέεται με το προηγούμενο, ήταν το βαθύτατο ταξικό μίσος που είχαν τα μέλη της κοινότητας ενάντια στους πλούσιους, και ενάντια στον πλούτο καθαυτό. Αυτό το μίσος φαίνεται ξεκάθαρα στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο όπου διατυπώνεται ότι «ευκολότερο είναι να περάσει κάμηλος από τρύπα βελόνας παρά πλούσιος να εισέλθει στην βασιλεία του Θεού» (18, στίχος 25). Περιγράφεται ακόμη στην Επί του όρους Ομιλία (6, στίχος 20) όπου αναφέρεται το περίφημο «μακάριοι σεις οι πτωχοί διότι υμετέρα είναι η βασιλεία του Θεού» (το οποίο αναθεωρήθηκε αργότερα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και μετατράπηκε τεχνηέντως σε «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»). |
Έτσι σαν ζελεδάκι με φρουτάκι, και σαν δείγμα του πως η προδιάθεση απόδειξης με κάθε τρόποαυτού που ήδη έχουμε αποφασίσει να πλασάρουμε, μας στερεί κάποτε και από την στοιχειώδη λογική του να συγκαλύψουμε τουλάχιστον τις πράξεις μας:
Είναι δυνατό, ολόκληρος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου (δεν ξέρω σε πιο γνωστικό κλάδο) να αγνοεί ότι το "Κατά Ματθαίον" είναι χρονολογημένο με κάθε υπαρκτό επιστημονικό τρόπο ως προγενέστερο του "Κατά Λουκάν";
Τώρα, αν εννοεί μια "αναθεώρηση" του ίδιου του περιεχόμενου της "Επί του Όρους Ομιλίας", και μόνο αυτό καθιστά αναξιόπιστο ολόκληρο το σύνολο. Εκείνος όμως επικαλείται τον Λουκά για να στηρίξει την άποψή του σε όλο αυτό το "μπρος - πίσω", με τον γνωστό μαρξιστικό ετσιθελισμό...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου