Η Πόλις

Μέσα στην ιστορική εποχή που οι πόλεις έγιναν ο τόπος ζωής των περισσοτέρων ανθρώπων, αυτές άρχισαν κιόλας σε παγκόσμια κλίμακα να πεθαίνουν...
...Αποφασιστικό μερίδιο ευθύνης για την καταστροφή της Κουλτούρας της πόλης έχει η ατομική κυκλοφορία. Το αυτοκίνητο αποσπά τον κάτοικο από το κέντρο της πόλης και τον στέλνει στα προάστια που δημιουργούνται...
...Ωστόσο είναι συζητήσιμο αν μπορούμε να βάλουμε περιορισμούς σε μια τέτοια πρόοδο. Μέχρι τώρα λειτούργησε θαυμάσια ο μηχανισμός που πείθει το άτομο και το κάνει, με γνήσια ή υποθετική συμμετοχή στην απόλαυση των επιτευγμάτων της τεχνικής, πρόθυμο να δικαιολογήσει κάθε τέτοια "πρόοδο"...
...Με την ιδιορρυθμία της ζωής στις πόλεις, ζωή με κοινωνική οργάνωση υψηλότερου βαθμού, συνδέεται αδιάσπαστα η ανάγκη να υποχωρήσουν μερικές ατομικές απαιτήσεις από εκείνες που μπορούσαν να αναπτυχθούν ανεμπόδιστα στο υποστατικό του χωριού...
...Λιποτάχτες όπως είναι οι ίδιοι οι πολιτικοί εκπρόσωποι, πήραν το δρόμο της φυγής από τη ζούγκλα της πόλης...
...Το ότι σε όλες τις πυκνοκατοικημένες περιοχές ανεβαίνει η εγκληματικότητα σε τρομακτικά, αλλά όχι μη προβλεφθέντα ύψη, δείχνει καθαρά πως έχει ενταχθεί με αντικειμενικά κατανοητό τρόπο στο οικιστικό πλάνο ... η αποσύνθεση της κοινωνίας...
...Όπως γνωρίζουμε, οι κοινωνίες κάτω από συνθήκες ακραίας συγκινησιακής και ψυχικής επιβάρυνσης, είναι ικανές για όλα συμπεριλαμβανόμενης και της αυτοκτονίας...Σαν πρόβλημα κλειδί του καιρού μας, σε συνάρτηση με άλλα συμπτώματα της κοινωνικής κατάπτωσης, η εξαθλίωση της ζωής στις πόλεις μας υποδείχνει, σ' ανατολή και δύση, την ανικανότητα των κυβερνώντων να εδραιώσουν την οικονομική διαδικασία πάνω σε σκοπούς ανθρώπινους, την αποτυχία του συστήματος πολιτικής διεύθυνσης, μπροστά στην πρόκληση της μεταβιομηχανικής κοινωνίας..."

H. G. Schneider
"ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΔΕΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ" - 1971

Ήμουν ακόμη παιδί, στις αρχές της δεκαετίας του'70, όταν ένας καθηγητής πολεοδόμος κατέθεσε στον τότε "Οικονομικό Ταχυδρόμο" μια εκπληκτική πρόταση για την διάσωση της Αθήνας, με τρεις άξονες απαραίτητων πρώτων παρεμβάσεων.

1. Μεταφορά του αεροδρομίου του Ελληνικού στην Μακρόνησο με χρήση ελικοπτέρων για την μετακίνηση των επιβατών στο Άστυ.

2. α) Δημιουργία στην περιοχή του παλιού αεροδρομίου ενός τεράστιου Εμπορικού Πάρκου με λειτουργική ένταξη των καταστημάτων μέσα σε χώρους πράσινου και αναψυχής.

β) Δημιουργία στα Σπάτα, εκεί που τώρα έγινε το νέο αεροδρόμιο, ενός Διοικητικού Πάρκου με παρόμοια ένταξη του συνόλου των διάσπαρτων κρατικών υπηρεσιών σε ανάλογους χώρους, με προ-σχεδιασμένη την εγκατάστασή τους έτσι ώστε να μεγιστοποιήται η αποτελεσματικότητα της συνδυασμένης λειτουργίας τους.

γ) Αυστηρή απαγόρευση της οικοδόμησης οικιστικών συγκροτημάτων γύρω από τα Πάρκα αυτά, ώστε να αποφευχθεί μία νέα οικοδομική αναρχία από τους επιθυμούντες να βρίσκονται δίπλα στις δουλειές τους...

δ) Δημιουργία νέων οδικών αξόνων από και προς τα Πάρκα και νέων δικτύων λεωφοριακών γραμμών και υπογείου σιδηροδρόμου για την εξυπηρέτηση των χρηστών των υπηρεσιών των Πάρκων.

3. α) Ισοπέδωση των οικοδομικών συγκροτημάτων μεταξύ Σταδίου και Πανεπιστημίου αφ' ενός και Πατησίων και Γ' Σεπτεμβρίου (και προέκταση) αφ΄εταίρου, με δημιουργία λειτουργικού οδικού άξονα μέσα σε εκτεταμένο Γραμμικό Πάρκο.

β) Δημιουργία ανάλογου κάθετου οδικού άξονα και Γραμμικού Πάρκου από το Φάληρο έως την Ραφήνα.

γ) Δημιουργία στους απελευθερωθέντες χώρους του κέντρου δραστηριοτήτων πολιτισμού, υγείας και αθλητισμού.

Μόνον αυτά τα στοιχεία θυμάμαι περιληπτικά, δείχνουν όμως μία ριζικά διάφορη αντίληψη για μια οργανωμένη μεν, ανθρώπινη δε πόλη...

Θυμούμαι επίσης και την τύχη της πρότασης της κυβέρνησης Ράλλη το 1980, για την εξαγορά των παλαιών και ετοιμόρροπων κατοικιών και πολυκατοικιών στις γειτονιές για τη δημιουργία τόπων πρασίνου και παιδότοπων. καθώς και για το πέρασμα στον τότε καταρτιζόμενο Πολεοδομικό Κανονισμό διάταξης με την οποία θα επεβάλλετο γκρέμισμα των τοιχίων μεταξύ των ακάλυπτων χώρων των πολυκατοικιών και την διαμόρφωσή τους σε κήπους.

Όλες αυτές οι καινοτομίες που ήδη σε 30 χρόνια θα είχαν παράξει μια τελείως διαφορετική εικόνα της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων, ναυάγησαν λόγω των αντιδράσεων των εργολάβων και των ιδιοκτητών διαμερισμάτων και οικοπέδων...